ពលលាវ
ជាខេត្តមួយនៃដែនដីកម្ពុជាក្រោម ឋិតនៅតំបន់ ដែនដីសណ្តទន្លេមេគង្គ
។ ខេត្តពលលាវ សម្បូរ ដោយ ភោគផលកសិកម្ម មានចំការ ដំណាំស្រែស្រូវ
ស្រែអំបិល ជលផលទឹកសាបទឹក ប្រៃ និងរចនាសម្ព័ន្ធ ធារាសាស្ត្រ
ធម្មជាតិខ្វាត់ខ្វែង ។
ទិដ្ឋភាពខេត្តពលលាវ ។
ពលលាវ
ស្ថិតនៅបែកខាងលិចនៃដែនដីកម្ពុជាក្រោម មជ្ឈមណ្ឌលនៃខេត្តនេះគឺ
ទីរួមខេត្តពលលាវ (យួនៈthị xã Bạc Liêu) ។
ពីទីរួមខេត្តពលលាវទៅទីក្រុងព្រៃនគរ (Sài Gòn ឬ Ho Chi Minh )
មានចម្ងាយ ២៨០ គ.ម. តាមផ្លូវជាតិ លេខ ១ A ។
ទីតាំងភូមិសាស្ត្រ៖
ពលលាវ
មានព្រំប្រទល់ខាងជើងជាប់នឹងខេត្តព្រែកឬស្សី (Cần Thơ)
ទិសឦសានជាប់នឹងខេត្តឃាំ្លង (Sóc Trăng)
ពាយ័ព្យជាប់នឹងខេត្តក្រមួនស ( Kiên Giang ) នីរតីជាប់
នឹងខេត្តទឹកខ្មៅ ( Cà Mau ) ខាងកើតនិងទិស អាគ្នេយ៍ជាប់
នឹងឈូងសមុទ្រចិន ដែលមានឆ្នេរប្រវែង ៥៦ គ.ម. ។
ផ្ទៃដី៖
ខេត្តពលលាវ មានផ្ទៃដីទំហំ ២៥២០,៦ គម២ ។
រដ្ឋបាលភូមិសាស្ត្រ៖
ខេត្តពលលាវ ( Bạc Liêu )
ត្រូវបានបក្សកុម្មុយនិស្តវៀតណាមបែងចែកជា ៦ ស្រុក និង ទីរួមខេត្ត ១ ។
ក្នុងនោះមាន ៦៤ ឃុំ / សង្កាត់ / ទីរួមស្រុក និង មានវត្តខ្មែរចំនួន ២២
វត្ត ។
ស្រុកទាំង ៦ គឺ ៖
- ស្រុកវាលភ្លង់ Phước Long
- ស្រុកក្បាលក្រពើ Hồng Dân
- ស្រុកព្រែកជ្រៅ Vĩnh Lợi
- ស្រុកយ៉ារ៉ាយ Giá Rai
- ស្រុកកោះម្ហាត Đông Hải
- ស្រុកពុតធ្លេ Hòa Bình
(បង្កើតថ្មី ខែកក្កដា ឆ្នាំ ២០០៥ )
វត្តអារាមពុទ្ធសាសនាថេរវាទខ្មែរខេត្តពលលាវមាន ២២ គឺ ៖
- ១.វត្តយ៉ារ៉ាយចាស់
- ២.វត្តយ៉ារ៉ាយថ្មី
- ៣.វត្តហូផុងចាស់
- ៤.វត្តហូផុងថ្មី
- ៥.កាយខ្វាង
- ៦.ង៉ាងយឿ
- ៧.វត្តខ្មារង
- ៨.វត្តខ្វែងដង្ហិត
- ៩.វត្តក្បាលក្រពើ
- ១០.វត្តកោះធំ
- ១១.វត្តកោះដូង
- ១២.វត្តគម្ពីរសាគរសិរី (ដើមពោន)
- ១៣.វត្តតាខា
- ១៤.វត្តពលលាវថ្មី
- ១៥.វត្តគម្ពីរសាគរព្រែកជ្រៅ
- ១៦.វត្តឃោសិតារាម ( ពលលាវចាស់ )
- ១៧.វត្តបុប្ផារាម ( ខ្វែងបបែលកណា្តល)
- ១៨.វត្តខ្វែងបបែលថ្មី
- ១៩.វត្តកោះមួយហ័ត្ថ (កោះម្ហាត )
- ២០.វត្តពុតធ្លេថ្មី
- ២១.វត្តពុតធ្លេចាស់
- ២២.វត្តអណ្តូងចេក
ប្រជាជន៖
តាមជំរឿនរបស់រដ្ឋអំណាចវៀតណាមក្នុង
ឆ្នាំ ២០០៤ ខេត្តពលលាវមានប្រជាជនសរុប ៧៨៦. ២០០ នាក់ ៣០០,២/គម ២ ។
ការធ្វើជំរឿនក្នុងឆ្នាំ ១៨៨៨(១) (សម័យបារាំងត្រួតត្រា) ប្រជាជនខ្មែរ
នៅខេត្តពលលាវ (Bac Lieu) មានចំនួន ១០.៦៧៣ នាក់។
ប្រវត្តសង្ខេប៖
ខេត្តពលលាវ សព្វថ្ងៃយួនហៅថា បាកលីវ (
Bạc Liêu ) ។ ពាក្យថា ពលលាវ បានកើតមាននៅ តំបន់នេះតាំងពី ២០០០(២)
ឆ្នាំមុនគ្រឹសករាជដែល មានរឿងព្រេងនិទានសរសេរដោយដៃ របស់ព្រះ
ភិក្ខុ ថាច់ ប៉ាង ដំណាលថា៖
កាលពីព្រេងនាយមានរាជ
បុត្រមួយអង្គជាបុត្ត នៃមហាក្សត្រនគរគោកធ្លកបាន
រៀបអភិសេកជាមួយបុត្រី នៃស្តេចនគរចម្ប៉ាសាក់ ( លាវ ) ។
ចំណេរក្រោយមក
គូស្វាមីភរិយាទាំងនេះត្រូវបានមហាក្សត្រិយានីទី ២
នៃនគរចម្ប៉ាសាក់និរទេស ចេញពីនគរ ដោយបណ្តែត តាមសំពៅអម ដោយ
ពោងពាយចំនួន ២ ដែលមានបរិវារ ជាជន សាមញ្ញ ៥០០ នាក់ និងជាទាហាន ៥០០ នាក់
។
ក្បួននិរទេស
បានបណ្តែតមកដល់ជិតកោះមួយ
នៅដែនដីសណ្តដែលកាន់កាប់ដោយអ្នកនេសាទស្រាប់តែ មានខ្យល់ព្យុះ
បក់បោកយ៉ាងខាំ្លង បណ្តាលឲ្យសំពៅ និងពោងពាយទាំងពីរ ត្រូវរសាត់
អណ្តែតបែកខ្ញែកពីគ្នាហើយក៏ទៅ ទើនៅលើកោះចំនួន ៣ ដាច់ ដោយឡែកពីគ្នា
។
កោះអ្នកនេសាទដែលព្រះអង្គម្ចាស់នគរ
គោកធ្លក និងព្រះក្សត្រីចម្ប៉ាសាក់ គឿងសំពៅជាប់នៅ ។
ចំណេរក្រោយមកកោះនោះ ក៏បាន ក្លាយជាទីតាំងនៃស្រុកបាសាក់ ( ប្រហែលជា
ទីទួលនៃខ្ទម អ្នកតា បាសាក់ជាប់នឹងវត្តហ្លួងប៉ាសាក់ ( បាយឆៅ ) នៅ
ស្រុកបាយឆៅ (Mỹ Xuyên) ខេត្តឃ្លាំង សព្វថ្ងៃ ។
ចំណែកពោងពាយទីមួយផ្ទុកដោយទាហាន
ជនជាតិលាវចំនួន ៥០០ នាក់ ក៏បានរសាត់ទៅ ទើនឹងកោះ មួយទៀតស្ថិត
នៅពីខាងលិច កោះ អ្នកនេសាទ (បាសាក់) ហើយចំណេរក្រោយ មកអ្នកស្រុក
ក៏បានហៅកោះនោះថា “ កោះពលលាវ “និងបន្ទាប់មកកោះ ( តំបន់ ) នោះនៅសល់
ត្រឹមពាក្យថា ពលលាវ(៣) គឺជាទីតាំងទីរួម ខេត្តពល លាវសព្វថ្ងៃ ។
រីឯពោងពាយទី ២ ផ្ទុកដោយ មនុស្សចំនួន ៥០០ នាក់មានទាំងជនសម័ញនិង
កវីបណ្ឌិតផងនោះបានរសាត់ ទៅទើឯកោះមួយផ្សេងទៀត ដែលស្ថិតនៅ
ពីខាងត្បូងកោះអ្នកនេ សាទ ( កោះបាសាក់ ) ។
ផែនទីខេត្តពលលាវ ។
ចំណេរក្រោយមកអ្នក ស្រុកហៅកោះនោះ ថា “
កោះគ្រូលាវ “ ។ កោះគ្រូលាវ សព្វថ្ងៃគឺភូមិ ព្រែកកុយ (គយ)
នៃតំបន់ដងក្តោងនៃ ខេត្តឃ្លាំង នេះឯង ។
ខេត្តពលលាវ
ក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទអង្គច័ន្ទទី ១ ក្នុងអំឡុង គ.ស. ១៥៥១
ត្រូវបានចាត់ ជាមណ្ឌល រដ្ឋបាលមួយ ដោយស្និទ្ធ ភូបាលនាម តាត ក្នុង
ចំណោមមណ្ឌលរដ្ឋបាលទាំង ៥ នៅ ស្រុកបាសាក់ ដោយឲ្យឈ្មោះថា ខេត្ត
“ពលលាវ(៤)“ ដែលមាន វិសាលភាព លាតសន្ធឹងពីទន្លេបាសាក់ទៅដល់ជ្រោយខ្មែរ
( ទឹកខ្មៅ ) ពួកអតីតអ្នកដំ ណើរព័រទុយ ហ្គេបានដាក់ឈ្មោះថា “ជ្រោយ
Cambodia “ ។
ក្នុងរបបអាណានិគមបារាំង ( ១៨៦២ – ១៩៤៨ ) ការធ្វើជំរឿននៅឆ្នាំ ១៨៨៨ ខេត្តពលលាវ មានប្រជាជនខ្មែររស់នៅចំនួន ១០.៦៧៣ នាក់ ។
ខេត្តពលលាវ
ក៏ដូចជាខេត្តដទៃទៀតដែរនៃ
ដែនដីកម្ពុជាក្រោមត្រូវបានរបូតពីការគ្រប់គ្រង់របស់
ប្រទេសកម្ពុជានៅឆ្នាំ ១៩៤៩ ។
ខេត្តពលលាវ
ត្រូវបានប្តូរឈ្មោះនិងចាត់ជាខេត្ត “ Bạc Liêu “ នៅថ្ងៃទី ០១ ខែមករា
ឆ្នាំ ១៩០០ តាមសេចក្តីសម្រេចរបស់ ទេសាភិបាលបារាំង ចុះថ្ងៃ ទី ២០
ខែធ្នូ ឆ្នាំ ១៨៩៩ ។
ឆ្នាំ១៩០៤ ពលលាវ មានចំណុះស្រុក ៣ គឺ ៖
- ស្រុកព្រែកជ្រៅ Vĩnh Lợi
- ស្រុកជ្រោយញក៍ Vĩnh Châu
- ស្រុកទឹកខ្មៅ Cà Mau ។
ឆ្នាំ ១៩១៤ បង្កើតថែមមួយស្រុកទៀតគឺ ស្រុកសារ៉ាយ ( Gia Rai ) ។
ឆ្នាំ ១៩៤៧ ស្រុកវាលភ្លង់ ( Phứơc Long
) ត្រូវបានកាត់ពីខេត្តក្រ មួនស មកបញ្ចូលនឹងខេត្ត ពលលាវ
ថែមមួយទៀត រីឯស្រុក ទឹកខ្មៅ ( Cà Mau ) ត្រូវបានបង្កើតជាខេត្ត
ដោយឡែកមួយហៅថា ខេត្តកាម៉ាវ ។
ថ្ងៃទី ២២ ខែតុលា ឆ្នាំ ១៩៥៦
ក្រោមរបបយួនសេរី បានបញ្ចូលខេត្តទាំងពីរ គឺឃ្លាំង ( Sóc Trăng )
និងខេត្តពលលាវ ( Bạc Liêu ) ចូលតែ មួយហៅថា បាស្វៀង ( Ba Xuyên ) ។
ថ្ងៃទី ៨ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ ១៩៦៤ ខេត្ត ពលលាវត្រូវបានបំបែកចេញ ជាខេត្តពលលាវដដែល ដែលរួមមាន ៤ ស្រុក៖
- ស្រុកសារ៉ាយ (Giá Rai )
- ស្រុលវាលភ្លង់ (Phứơc Long )
- ស្រុកព្រែកជ្រៅ (Vinh Lợi )
- ស្រុកជ្រោយញក៍ (VĩnhChâu)។
ក្រោយរបបកម្មុយនិស្តយួនបានឡើងកាន់
អំណាច នៅឆ្នាំ ១៩៧៦ ខេត្តពលលាវ ( Bạc Liêu ) និងខេត្តទឹកខ្មៅ ( អាង
ស្វៀង An Xuyen ) ត្រូវបានច្របាច់បញ្ចូលតែមួយមាន ឈ្មោះថា មិញហាយ (
Minh Hai ) ។
ថ្ងៃទី ០៦ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ១៩៩៦
ខេត្តម៉ិញហាយ (Minh Hải) ត្រូវបានចែកជា ២ ខេត្តវិញមាន ឈ្មោះថា ពលលាវ
(Bạc Liêu) និងទឹកខ្មៅ (Cà Mau) ៕
ឯកសារយោង៖
(១) រឿងរ៉ាវទឹកដីកម្ពុជាក្រោមរបស់លោក ទៀ ថេន (២០០៥) ទំព័រ១៤៨ ។
(២)រឿងរ៉ាវទឹកដីកម្ពុជាក្រោមរបស់ លោក ទៀ ថេន (២០០៥) ទំព័រ១៤៦ ។
(៣)NguoiViet Goc Mien របស់ Lê Hương (១៩៦៩) ទំព័រ ២៥៤ ។
(៤)រឿងរ៉ាងទឹកដីកម្ពុជាក្រោមរបស់ លោក ទៀថេន ( ២០០៥ ) ទំព័រ ១៥៤ ។
(៥) រឿងរ៉ាវទឹកដីកម្ពុជាក្រោមរបស់លោក ទៀ ថេន (២០០៥) ទំព័រ១៦៨ ។
(៦)Website: www.vi.wikipedia.org
No comments:
Post a Comment